Balık Yağı Nedir, Ne işe Yarar?
Feature image
İnsan varlığının devamı için vücut içerisinde devamlı olarak bir döngü gerçekleşir, dışarıdan alınan besinler yıkıma uğratılır bu sayede enerji ihtiyacı karşılanırken, ihtiyaç duyulan birçok maddeyi de vücudun kendisi sentezler. Ancak bazı maddeler insan için elzem olmasına rağmen vücut tarafından sentezlenemezler; omega-3 ve omega-6 olarak bilinen yağ asitleri bu gruptandır.

Esansiyel yağ asitleri omega 6 (araşidonik asit vb.) ve omega-3 yağ asitlerini (EPA ve DHA) içerir. Bunlar biyolojik hücre membranlarının asıl yapısal bileşenleri olduğundan bunları dengeli bir şekilde tüketmek gerekmektedir (Simopoulus, 1991).

Değerli bir omega-3 kaynağı olan balıkyağı, ilk kez Dr. Samuel Kay tarafından romatizmal ağrılar ve kemik hastalıkları tedavisinde kullanılmıştır. Balık yağının A ve D vitaminleri yönünden zengin bir kaynak olduğu anlaşıldıktan sonra bu konuda araştırmalar hızlanmış ve aşırı miktarda hayvansal yağla beslendikleri halde Grönland Eskimolarının kan kolesterol düzeylerinin düşük olduğu, koroner kalp hastalıklarının, kanser ve romatoit artrid hastalıklarının oranının diğer toplumlara göre çok az olduğu görülmüş ve bunun üzerine eskimoların beslenme alışkanlıkları araştırılmış ve günde ortalama 400 gr yağlı balık ve deniz ürünleri ile beslendikleri ortaya konmuştur.

İnsanlar üzerinde yürütülen çalışmalarda günde en az 28 gr balık yiyenlerde, hiç tüketmeyenlere göre kalp krizine bağlı ölüm oranının yarı yarıya azaldığı görülmüş, kalp krizi geçirmiş erkeklere omega-3 içeren bir diyet verilerek sonraki atakların gelişme riski araştırılmış ve yağlı balık yiyenlerin yemeyenlere oranla ölüm oranının % 29 azaldığı gözlenmiştir (Harris 2004).

Omega yağ asitleri darı, yulaf, arpa, elma, muz, kivi gibi taze meyveler; uskumru, ringa, somon, alabalık, sardalye ve hamsi gibi yağlı balıklarda bulunur. Omega-3 en çok yağlı balıklarda bulunur. Balıklar bu maddeyi yosun ve planktonlardan elde ederler (Erişim 1, Uysal 2002).

Omega Yağ Asitlerinin Metabolik Etkilerine baktığımızda araştırmalar, yağlı balık ağırlıklı beslenen toplumlarda kanser oranının düşük olduğunu göstermektedir. 32 ülke arasında yapılan bir incelemede, meme kanseri görülme oranı ile balıkla beslenme yoğunluğu arasında önemli ilişki olduğu ortaya çıkmıştır (Higgins ve ark, 2000, Erişim 3).

Omega 3 yağ asitlerinin diyabet hastalığındaki etkisine bakıldığında insülinin etkinliğini arttırarak diyabeti geciktirdiği ortaya çıkmıştır (Storlien ve ark, 2000).

Deneysel yağlı karaciğer oluşturulan sıçanlar üzerinde yapılan bir çalışmada (Zararsız ve ark, 2005) omega yağ asitlerinin yağlı karaciğer bulgularında omega 3’ün ilavesi ile iyileşme sağlandığı belirtilmiştir.

Omega 3 ve 6 yağ asitleri, anne karnındaki bebeğin sağlıklı gelişimi içinde elzem yağ
asitleridir. İnsan beyni doğumdan önceki son üç ayda hızla büyür, doğumdan sonraki ilk 12 haftada bu büyüme hızı 3 kat artar. Bu nedenle gebelikte canlıların omega-3 ve omega-6 içeren gıdaları yeterince ve dengeli biçimde almaları çok önemlidir Omega-3 ve 6 dengesiyle beslenen canlıların yavrularında beyin, sinir sistemi ve görme yetenekleri sağlıklı gelişir.

Sonuç olarak dışarıdan omega-3 takviyesi vücudun dengeli gelişimi ve hastalıklarla mücadelesinde yararlı olacaktır.

Kaynak

Başkaya, A., ‘Erkek Farelerde Menhaden Fish Oil (Omega-3 Yağ Asidi) Ve Zeytinyağı Katkılarının Lipit Peroksidasyonu Ve Bazı Biyokimyasal Değerlere Etkilerininbelirlenmesi’, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2007.

Erişim 1. www.klinikbiyokimya.com. Linoleik asit, α-linolenik asit, eikosapentaenoik asit, dokosaheksaenoik asit, araşidonik asit ve CLA.

Erişim 3 www.vega naturel.com. Temel yağ asitleri (ω -3,ω-6) ve ω-9 yağ asitleri.

Harris WS. 2004. Omega 3 fatty acids, thrombosis and vascular disease. International Congress Series1262: 380–383.

Higgins S, Mc Carthy SN, Corridan BM, Roche HM, Wallace JMW, O’Brien NMO and Morrissey PA. 2000. Measurement of free cholesterol, cholestery esters and cholesteryl linoleate hydroperoxide in copper-oxidised LDL in healty volunteers supplemented with a low dose of n-3 PUFA. Nutrition Res. 20, 1091-1102.

Simopoulus AP. 1991. Omega -3 fatty acids in health and disease and in growth and development. Am. J. Clin. Nutr. 54, 438–463.

Storlien LH, Higgins JA, Thomas TC, Brown MA, Wang HQ, Huang XF and Else PL. 2000. Diet composition and insulin action in animal model. Br.J of Nutr.83, 85-90.

Zararsız İ, Sarsılmaz M, Sönmez MF, Köse E, Yılmaz HR, Ozan E. 2005. Kadavra tespitinde kullanılan formaldehitin sıçan karaciğerinde oluşturduğu hasar ve buna omega 3 yağ asitlerinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 10, 103-107.
Tweets
    2012 Aksu World Tüm Hakları Saklıdır. www.aksuworld.com